Interview met Trudy van den Berg

Trudy is als manager werkzaam geweest in het HBO, MBO en voortgezet onderwijs. In de afgelopen jaren heeft zij de werkcultuur binnen het onderwijs zien veranderen.

Trudy: ‘Als teamleider binnen het Voortgezet onderwijs kon het wel eens voorkomen dat ik door ziekte of verplichte bijeenkomsten een dag mijn mail niet kon lezen. Het gevolg ervan was de volgende dag goed merkbaar. Een overvolle mailbox en allemaal mails met de vraag waarom ik nog niet had gereageerd. Eén dag ‘iets anders doen’ dan op locatie werken, kostte mij extra uren om de informatiestroom te verwerken.’

‘De stroom aan dagelijkse mails is echt enorm! De inhoud van mails wordt ook steeds omvangrijker omdat vrijwel alle communicatie loopt via de mail. Niet alleen de inhoud van de mails met vele bijlagen neemt toe. Maar ook het totale aantal mails per dag wordt groter. Dit komt omdat iedere denkbare doelgroep mailt, alle leerlingen, de ouders, docenten, instanties, andere scholen, enz. Het gevolg hiervan was dat ik veelal na werktijd en in het weekend mijn mails wel moet lezen en beantwoorden. Daar was in mijn werkweek geen rustig moment voor. ‘Bijna de helft van alle werknemers in Nederland ervaart dat er toenemende hoge eisen worden gesteld aan het dagelijkse werk. Kun je hier nu zelf iets aan doen? Of hoort het er nu eenmaal bij en moet je jezelf redden met die informatiestroom en prestatiedruk? In het onderwijs is de werkcultuur een voorbeeld in het grenzeloos door moeten werken aan de voortgang en kwaliteit. Het onderwijs is altijd in ontwikkeling en aan verbetering onderhevig en je moet er wel in mee om bij te blijven.

Trudy: ‘De 24/07 mentaliteit levert veel flexibiliteit op en dus ruimte om je eigen werk te organiseren en ook wanneer. Maar dat geldt niet voor mensen die op locaties moeten zijn, zoals van de manager en leidinggevende vaak wordt ge-eist. Doordat internet en e-mail alle communicatie en correspondentie versneld, verhoogd de werkdruk aanzienlijk.  Door die werkdruk neemt ook de prestatiedruk toe en door prestatiedruk ontstaan vele burn-outs.’

Een paar feiten; de gevolgen van informatie overvloed.

Volgens recent onderzoek van het CBS en TNO blijkt dat 28% van alle werknemers in ons land last heeft van informatie overvloed op het werk. Dit komt concreet neer op 2,1 miljoen werknemers die dagelijks de stortvloed aan informatie op het werk via mails, sociale media en telefoon niet meer kan verwerken. Vooral de hoogopgeleide werknemers hebben in toenemende mate last van informatie overvloed. Zij zijn meer en meer ontevreden over hun werk en willen van baan veranderen. Leidinggevenden en managers in het onderwijs houden het  na 1 of 2 jaar als starter voor gezien. Ruim 45% van de managers in de zorg, het onderwijs en de ICT klaagt over de dagelijkse overvloed aan informatie die men niet meer kan verwerken. De 8-urige werkdag is in 1919 al is ingevoerd, voor hoogopgeleide medewerkers of managers in de zorg, het onderwijs of ICT. Maar is in de huidige tijd met flexibilisering niet meer aan de orde. Je móet de informatie overvloed van een werkdag buiten werktijd wel verwerken. Het gevolg hiervan is dat de prestatiedruk toeneemt alsook de kans op een burn-out. We moeten immers permanent presteren, werken om informatie achterstanden weg te werken. Werknemers worden ook steeds meer beoordeeld op hun prestaties.

Is er een oplossing voor prestatiedruk vermindering?

Trudy: ‘Ja, er is wel degelijk iets aan te doen. Bijvoorbeeld die 8-urige werkdag weer invoeren door een aantal maatregelen te nemen en werkafspraken te maken. Om te beginnen met:

• De communicatie moet drastisch verminderen; alle berichten beter stroomlijnen.
• Meer en beter samenwerken; zoals eilanden verbinden tussen de verschillende vaksecties; focus meer op werkinhoud i.p.v. privé relaties, enz.
• Stoppen met het voortdurend meten van prestaties*. Het werkt stress verhogend en levert weinig informatie op van meerwaarde waardoor prestaties juist afnemen.

Trudy: ‘Je moet ergens beginnen om de werk en prestatiedruk te verminderen anders loopt het onderwijs vele talenten mis door burn-outs. Dat is, zoals het nu lijkt, onomkeerbaar en vreselijk jammer; want het was, is en ik hoop dat dat zo zal blijven, een geweldige werkomgeving.’

*De prestaties worden vergeleken, men krijgt scores en je kunt dit nalezen via internet “hoe je ervoor staat”. Een zogenaamde off-day hebben of even op halve krachten werken, kan niet meer want dat is direct zichtbaar in de metingen.